Wie de dijken, bruggen, wegen en gedurfde gebouwen in Nederland ziet, ontkomt niet aan de indruk dat de Nederlandse bouwsector ware kunstwerken weet op te leveren. Toch kan de digitale innovatie in de branche nog een inhaalslag maken, zeggen experts. ‘De digitalisering in de bouw moet nog een breder draagvlak krijgen, er liggen enorm veel kansen’, stelt Martijn Woltinge, accountmanager bij Eurofiber Nederland.
Traditioneel
‘De Nederlands bouwsector is traditioneel en werkt graag met vaste processen’, aldus Woltinge. ‘Digitale innovaties worden het liefst nog even buiten de deur gehouden of zelfs in een aparte unit gestopt om de bestaande processen niet te beïnvloeden. Naar mijn mening zal dat op korte termijn moeten veranderen. Als er moderne manieren van werken en processen worden ingericht, zal het samenwerken tussen verschillende leveranciers makkelijker worden. Met een snellere oplevering en hopelijk lagere faalkosten tot gevolg. Er gaat in de bouw nu nog veel tijd op aan vergaderen en overleggen. Als bijvoorbeeld de Bouw Informatie Systemen-software (BIM, red.) verder kan worden doorontwikkeld en hier meerdere processen aan worden opgehangen, zal dit voor iedere betrokkene in de bouwsector een positief effect opleveren.’
Nieuwe omzetstromen en hogere duurzaamheid
Los van het gebruik van BIM-software, stelt Martijn Woltinge dat de bouwsector veel te winnen heeft door het toepassen van digitale innovaties in zijn diverse projecten. ‘Neem bijvoorbeeld ‘smart sensoring’. Daarmee kunnen bouwpartijen data verzamelen over het gebruik van wegen en gebouwen en de impact daarvan op zaken als veiligheid en energiebeheer. Een bouwbedrijf kan die gegevens, al dan niet kant-en-klaar gepresenteerd in de vorm van een digitaal dashboard, vervolgens aan de opdrachtgever leveren. Daarmee is misschien een nieuwe omzetstroom voor bouwbedrijven te genereren die in het verlengde ligt van hun kernactiviteiten. Of het zijn ideale middelen om voor een grotere klanttevredenheid te zorgen. Dat geldt ook voor het toepassen van andere innovatieve zaken, zoals Virtual Reality, Augmented Reality, Digital Twins, Artificial Intelligence-algoritmes en 3D-printing. Om daar voorbeelden van te geven: met Virtual Reality of Augmented Reality kunnen opdrachtgevers alvast een ‘kijkje nemen’ in de te bouwen gebouwen. Een extra dienstverlening die bijdraagt tot hogere klanttevredenheid. En zeker niet onbelangrijk: met behulp van innovaties zoals 3D-printing is de bouwsector in staat om grote stappen te maken op het gebied van verduurzaming. Alleen al het op locatie 3D-printen scheelt in de CO2-uitstoot doordat er minder transport van ‘bouwstenen’ plaats hoeft te vinden.’
Digitale infrastructuur
Bij alle digitaliseringsinitiatieven in de bouwsector speelt een fundamentele vraag: hoe krijg je applicaties en data van A naar B getransporteerd? Woltinge: ‘Daar zijn een paar zaken van belang. Allereerst moet de digitale infrastructuur veilig zijn. Het laatste waar je behoefte aan hebt, is dat de data in verkeerde handen valt. Of dat een graafincident ervoor zorgt dat een netwerkverbinding wordt verbroken waardoor de gegevensstroom tot stilstand komt. Verder moet de digitale infrastructuur zo toekomstbestendig mogelijk zijn, waardoor zowel aan de huidige als de verwachte bandbreedtebehoeften kan worden voldaan. En ten slotte is flexibiliteit – zowel van de digitale infrastructuur als de aanbieder van die infrastructuur – van belang.’
De succesvolle digitalisering van de bouwsector valt of staat met de basis: een solide, veilige en toekomstbestendige digitale infrastructuur. Martijn Woltinge: ‘Het klinkt voor de hand liggend, maar in de praktijk is het iets dat in bijvoorbeeld digitaliseringsstrategieën in de eerste instantie over het hoofd wordt gezien. Neem het veiligheidsaspect: dat gaat verder dan encryptie van gegevens. Het betreft bijvoorbeeld ook de vraag of er een echte redundante netwerkverbinding is. Als er een verstoring is, dan wil je dat de data automatisch via een andere route wordt omgeleid. En onder ‘echt redundant’ versta ik onder andere dat de fysieke glasvezels niet in één en dezelfde kabel zitten. Want als die bewuste kabel kapot wordt getrokken door een graafmachine, is de redundantie in één klap weg.’
Anticiperen op marktvraag
Toekomstbestendigheid is een ander belangrijke aspect van een goede digitale infrastructuur, aldus Woltinge. ‘Regeren is vooruitzien. Als je een kantoorpand bouwt, is de behoefte aan bandbreedte op de bouwplaats in de eerste instantie misschien niet heel groot. Tegelijkertijd weet je dat organisaties steeds hogere eisen stellen aan de digitale infrastructuur. En dat een modern pand moet worden voorzien van een geavanceerd gebouwbeheersysteem dat afhankelijk is van betrouwbare connectiviteit. Daar kun je als bouwer al in een vroeg stadium op anticiperen.
Een flexibele aanbieder van digitale infrastructuur denkt in zo’n geval met je mee. Bijvoorbeeld door bouwkeet alvast op het glasvezelnetwerk te sluiten. Als het object eenmaal is opgeleverd, kan de verbinding relatief eenvoudig worden verlegd naar het kantoorpand. Het betekent dat je als bouwbedrijf en vastgoedexploitant een belangrijke factor toevoegt aan de aantrekkelijkheid van het pand.’
De Nationale Benchmark Digitalisering in de Bouw 2019
Als je bouwend Nederland vraagt naar wat zij onder ‘digitalisering’ verstaan, dan verwijst de overgrote meerderheid naar Building Information Modelling-software. De toepassing van andere technologieën – zoals Internet of Things, Augmented Reality en Artificial Intelligence – blijft echter nog ver achter. Dat blijkt uit de Nationale Benchmark Digitalisering in de Bouw, een onderzoek uitgevoerd in opdracht van de Japanse elektronica- en printerproducent Canon.
Om precies te zijn, zegt 71 procent van de ondervraagde ondernemingen dat het gebruik van BIM-software de meeste invloed heeft op de digitale bedrijfsvoering. Op een goede tweede plaats staat het automatisch beheren van documenten en bestanden in de cloud (54 procent), gevolgd door de implementatie van 3D-modelling (49 procent). Geavanceerde technologieën – Internet of Things, Artificial Intelligence en Machine Learning – komen er bekaaid vanaf met respectievelijk 12 en 4 procent. Toch gloort er hoop: volgens het onderzoek staat bij 48 procent van de bevraagde bouwbedrijven als een paal boven water dat zij hun in- en externe processen in versneld tempo moeten digitaliseren.
Blijf op de hoogte rondom alle ontwikkelingen
Je ontvangt de nieuwsbrief 1 keer per maand.