De energietransitie is een nationale prioriteit, maar de manier waarop deze wordt uitgevoerd en hierin ervaren, roept steeds grotere uitdagingen op. Nederland heeft gekozen voor een decentrale aanpak, waarbij Regionale Energiestrategieën (RES) de leidraad vormen. Dit model biedt gemeenten en provincies de ruimte om zelf invulling te geven aan de energietransitie, afgestemd op regionale behoeften. In theorie zorgt dit voor maatwerk en flexibiliteit. In de praktijk leidt het tot een complex, versnipperd landschap waarin lokale initiatieven niet altijd aansluiten op nationale ambities en operationele haalbaarheid.
Wat we merken, is een energie-infrastructuur die niet schaalbaar is zonder nationale coördinatie. Netbeheerders moeten werken met uiteenlopende energieplannen, terwijl bedrijven en projectontwikkelaars te maken krijgen met onvoorspelbare wet- en regelgeving, lange doorlooptijden en onvoldoende netcapaciteit. Het gevolg is vertraging, inefficiëntie en hogere kosten.
Waarom versnippering een structureel probleem is
De kern van de uitdaging ligt in het gebrek aan samenhang tussen beleid en infrastructuur. Het elektriciteitsnet is geen verzameling losse, regionale systemen, maar een geïntegreerd nationaal netwerk waarin vraag en aanbod real-time op elkaar afgestemd moeten worden. Toch worden investeringen in netuitbreiding en energieopslag nog steeds op regionale basis gepland, zonder dat er een helder nationaal kader is dat knelpunten structureel oplost.
Voor bedrijven die willen investeren in verduurzaming en de energietransitie, betekent dit een fragmentatie in besluitvorming. In de ene regio worden zonneparken en batterijopslag gestimuleerd, terwijl in een andere regio vergunningstrajecten jarenlang vastlopen. Dit maakt langetermijnplanning onzeker en zet een rem op investeringen, waardoor de energietransitie onnodig vertraagt.
De rol van technologie en data in een samenhangend energiesysteem
Een van de missende schakels in de huidige aanpak is het gebruik van real-time energiedata. Terwijl netbeheerders en beleidsmakers beslissingen nemen op basis van gescheiden datasets en verouderde voorspellingen, laten recente ontwikkelingen in digital twins en AI-gestuurde energiecoördinatie zien dat een datagedreven energienetwerk wél mogelijk is.
Slimme netwerken, waarin energieproductie, distributie en vraag continu worden gemonitord en geoptimaliseerd, kunnen regionale verschillen helpen overbruggen zonder de voordelen van lokaal maatwerk te verliezen. Dit vraagt om interoperabele IT-systemen en gestandaardiseerde data-uitwisseling tussen netbeheerders, overheden en bedrijven. Zonder deze digitale infrastructuur blijft de energietransitie een verzameling losse projecten in plaats van een samenhangend systeem.
Van beleid naar schaalbare uitvoering
Het verminderen van versnippering vraagt om een hybride model waarin regionale initiatieven blijven bestaan, maar binnen duidelijkere nationale kaders. De vraag is wie hierin de regie neemt.
- Overheden moeten samen met netbeheerders en bedrijven een integraal kader ontwikkelen, waarin netinvesteringen, vergunningsprocedures en duurzame energieproductie beter op elkaar afgestemd worden.
- Technologie moet een grotere rol krijgen in het oplossen van structurele knelpunten. Real-time data en voorspellende modellen kunnen beleidsmakers helpen om sneller en effectiever te handelen.
- Bedrijven kunnen een proactievere rol nemen in vraagsturing, door flexibelere contracten en energieopslagtechnologieën te omarmen die piekbelasting verminderen en netcongestie verlichten.
Van gefragmenteerde initiatieven naar een geïntegreerd systeem
De energietransitie vraagt niet alleen om meer duurzame opwekking, maar ook om een andere manier van denken over energiebeheer en infrastructuur. Versnippering maakt de energietransitie trager en duurder. Dat betekent dat zowel beleid als technologie anders moeten worden ingericht: minder ad-hoc besluitvorming, meer voorspellende modellen en een betere afstemming tussen regionaal maatwerk en nationale strategie.
De vraag is niet of er een oplossing komt, maar hoe snel de bestaande structuren kunnen worden aangepast. De technologie is er, de urgentie is duidelijk—nu is het tijd om versnippering te vervangen door samenhang en schaalbaarheid.
Heb je vragen over de rol die slimme en open cloudinfrastructuur- en connectiviteitsoplossingen voor jou kunnen spelen in het kader van de energietransitie? Neem gerust contact op voor een vrijblijvend gesprek of om samen van gedachten te wisselen.